Chương IV: Ứng Dụng Di Truyền Học
Bài 18: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
- Để chọn lọc được các giống vật nuôi, cây trồng theo ý muốn, nhà chọn giống cần làm gì?
- Cần phải:
+ Tạo ra nguồn biến dị di truyền trong quần thể, bằng cách:
- *Lai giống để tạo ra các biến dị tổ hợp.
- *Sử dụng tác nhân gây đột biến để tạo ra các đột biến nhân tạo.
- *Dùng công nghệ di truyền để tạo ra ADN tái tổ hợp.
+ Chọn lọc ra kiểu gen mong muốn.
+ Tạo ra dòng thuần chủng và duy trì dòng thuần chủng có tổ hợp gen mong muốn.
- Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp?
* Các nhà chọn giống phải thực hiện 4 bước: tạo dòng thuần chủng có kiểu gen khác nhau à lai các dòng thuần tạo ra các tổ hợp gen khác nhau à chọn lọc ra những tổ hợp gen mong muốn à tạo dòng thuần
Ví dụ: Tạo nhiều giống lúa mới. Phương pháp này có hiệu quả đối với vật nuôi,cây trồng
- Ưu thế lai là gì ?Đặc điểm? Phương pháp tạo ưu thế lai? Cơ sở di truyền của ưu thế lai?Nêu một vài thành tựu ứng dụng ưu thế lai ở Việt Nam?
- 3.1)Tạo giống lai có ưu thế lai cao:
a/ Ưu thế lai: Là hiện tượng con lai có sức sống, khả năng chống chịu, năng suất cao hơn dạng bố mẹ.
b/ Đặc điểm: Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở thế hệ F1 và giảm dần ở các thế hệ sau. Vì vậy, con lai có ưu thế lai cao thường được sử dụng vào mục đích kinh tế, không dùng con lai để làm giống.
c/ Phương pháp tạo ưu thế lai: (lai khác dòng)
- Đầu tiên tạo ra các dòng thuần chủng khác nhau.
- Cho lai các dòng thuần thủng khác nhau để tìm các tổ hợp lai có ưu thế lai cao tốt nhất.
- 3.2)Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai cao:
- Để giải thích hiện tượng ưu thế lai, nguời ta đưa ra giả thuyết siêu trội: Con lai có ưu thế lai cao nhất khi kiểu gen có nhiều cặp gen dị hợp. Thí dụ: F: AABBCC <AaBbCc > aabbcc
- 3.3) Một vài thành tựu về ứng dụng ưu thế lai ở Việt Nam: (lai thuận nghịch tạo ưu thế lai tốt nhất).
- Ở lợn: Lợn Móng cái x Lợn Đại Bạch à Lợn lai cho tỉ lệ nạc cao, dễ thích nghi.
- Ở bò:Bò vàng Thanh Hóa x Bò Hà Lan à Bò lai có sản lượng sữa cao, chịu được khí hậu nóng.
Lai tạo các giống lúa mới ở Việt Nam.