Bài 10: TƯƠNG TÁC GEN VÀ TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN
- Thế nào là tương tác gen không alen? Thực chất của tương tác gen không alen?
Ptc: Hoa trắng (dòng 1) AAbb x Hoa trắng (dòng 2) aaBB F1: AaBb (100% Hoa đỏ)
|
F1 x F1: GF1:
|
AaBb (Hoa đỏ)
(AB, Ab, aB, ab)
|
x
|
AaBb (Hoa đỏ)
(AB, Ab, aB, ab)
|
|
F2:
|
(16 tổ hợp) à 9 kiểu gen
|
|
|
Tỉ lệ kiểu hình ở F2: 9(A_B_) Hoa đỏ ; 3 (A_bb) Hoa trắng 3 (aaB_) Hoa trắng ; 1 (aabb) Hoa trắng
- Giải thích:
- Tương tác cộng gộp là gì? Tỉ lệ đặc trưng?
- *Tỉ lệ 9: 7 cho thấy ở F2 có 16 tổ hợp gen à F1 phải dị hợp về hai cặp gen (AaBb) nằm trên 2 cặp NSTtương đồng khác nhau.
- *Với 16 tổ hợp gen nhưng lại không cho tỉ lệ kiểu hình 9: 3: 3: 1, mà chỉ cho 2 loại kiểu hình với tỉ lệ 9: 7, nên có thể kết luận tính trạng màu hoa do 2 cặp gen quy định theo kiểu tương tác bổ sung.
- Kiểu gen có 2 gen trội A và B tương tác qua lại tạo hoa đỏ: 9(A_B_)
- Các kiểu khác: 3A_bb ; 3aaB_ ; 1 aabb: 7 hoa trắng
- Tương tác cộng gộp là sự tác động qua lại của nhiều gen trội khác nhau theo kiểu:
+ Mỗi alen trội có vai trò như nhau trong sự biểu hiện kiểu hình.
+ Mỗi alen trội làm tăng sự biểu hiện kiểu hình một ít.
- Tỉ lệ đặc trưng: 15:1 về một tính trạng
- Màu da người do ít nhất mấy gen tương tác cộng gộp? (3 gen trội).
- Tương tác cộng gộp thường gặp ở loại tính trạng nào? Tương tác cộng gộp thường gặp ở loại tính trạng thuộc về số lượng nên được ứng dụng nhiều trong sản xuất.
- Điều kiện nghiệm đúng của tương tác gen? (Hai gen nằm trên 2 căp NST cùng qui định 1 tính trạng à F2: biến dạng của 9 A-B- : 3 A-bb : 3 aaB- : 1 aabb)
- Ý nghĩa của tương tác gen? Làm xuất hiện biến dị tổ hợp (xuất hiện tính trạng mới chưa có ở bố mẹ), tạo sự đa dạng và phong phú cho sinh vật và là nguồn nguyên liệu cho quá trình tiến hóa và chọn giống.
- Thế nào là tác động đa hiệu của gen? (gen đa hiệu) (là hiện tượng tác động của 1 gen lên sự biểu hiện của nhiều tính trạng khác nhau) có nghĩa là 1 gen cùng một lúc chi phối sự hình thành nhiều tính trạng.
- Ví dụ tác động đa hiệu của gen: Ở người, gen HbA đột biến à gen HbS. Gen đột biến HbS quy định chuỗi β- hemôglôbin có sự thay thế 1 axit amin (Glutamic thành valin), làm hồng cầu hình dĩa lõm biến đổi thành dạng lưỡi liềm gây nên hàng loạt bệnh lí như: rối loạn tâm thần, liệt, viêm phổi, thấp khớp, suy thận.
- Tương tác gen có mâu thuẫn với các quy luật Menden không? Vì sao?
Khi kiểu gen càng nhiều gen trội thì màu da người như thế nào? (càng đậm) Da đen có KG: AABBCC, da trắng có KG: aabbcc.
Không. Vì tương tác gen là tác động qua lại giữa các sản phẩm của gen, không phải bản thân gen.