Sự xuất hiện của virut Zika
Trên các y văn thế giới cho thấy, bệnh do virut Zika gây ra không phải là một bệnh mới. Bệnh này đã được phát hiện trên loài khỉ Rhesus khi giám sát bệnh Sốt vàng trong rừng Zika – Uganda, năm 1947. Năm 1948 phát hiện trên muỗi A. africanus tại cùng địa điểm và năm 1952 phát hiện trên người bệnh tại Nigeria.
Đến thập niên 60 – 70, vi rút lan truyền đến các nước Đông Nam Á, Nam Á. Trong thời gian trên, chỉ ghi nhận 14 ca bệnh Zika. Có thể vì bệnh nhẹ, người bệnh không tiếp cận y tế hoặc nếu có thì chẩn đoán nhầm với các bệnh khác. Trải qua gần 60 năm, Zika đã bị lãng quên, cho đến khi số lượng tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh có liên quan đến Zika tại Brasil bùng phát thì WHO mới đưa Zika trở thành một vấn đề sức khỏe toàn cầu ở mức độ khẩn cấp.
Mặt cắt phẳng Hình ảnh 3D - ZIKV
Kuhn and Rossman
Purdue University
Đường lây truyền
Các loài khỉ và người bệnh được cho là nguồn lây vi rút. Các loài muỗi vằn (Aedes spp) đều có thể nhiễm và truyền vi rút khi đốt hút máu các loài khỉ và người bệnh. Trong khi đó, vùng phân bố chính của muỗi vằn lại nằm tại các nước thuộc các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.
Virut Zika được phát hiện có trong nước bọt, máu, tinh dịch. Khác với bệnh Sốt xuất huyết cũng do muỗi vằn lây truyền, vi rút Zika còn có thể lây truyền qua đường máu, từ mẹ sang con khi sinh và qua đường tình dục. Tuy nhiên, phải nhấn mạnh rằng, đường lây truyền chủ yếu của vi rút Zika là qua muỗi vằn Aedes.
Các dấu hiệu khi nhiễm vi rút Zika
Bệnh do vi rút Zika đến nay vẫn được cho là một loại bệnh nhẹ. Bệnh tự khỏi trong vòng 1 tuần, với các biểu hiện sốt, phát ban, đau khớp, đỏ mắt và khoảng 80% trường hợp nhiễm vi rút không có biểu hiện triệu chứng.
Song các biến chứng của bệnh do virut Zika gây ra rất trầm trọng. Trong thời điểm bùng phát dịch bệnh tại các nước Nam Mỹ, một số biến chứng đã được ghi nhận lại như: viêm đa rễ thần kinh ngoại biên Guillain-Barré (gây yếu và liệt cơ ở các chi), tật đầu nhỏ (xảy ra ở trẻ sinh ra từ những bà mẹ mắc bệnh trong thai kỳ), viêm não màng não, viêm tủy.
Đáng chú ý nhất trong các biến chứng của bệnh do virut Zika gây ra đó là tật đầu nhỏ ở trẻ sinh ra từ các bà mẹ mắc bệnh trong thai kỳ. Sọ và não của các trẻ này sẽ không phát triển bình thường dẫn đến chu vi vòng đầu nhỏ hơn 31,5 – 32 cm lúc mới sinh. Sự không phát triển của sọ và não trẻ sẽ làm cho cơ thể và trí tuệ trẻ chậm phát triển; trẻ bị rối loạn ngôn ngữ; thị giác, thính giác kém phát triển. Các trẻ mắc tật đầu nhỏ ra đời mang đến một gánh nặng hết sức nặng nề cho gia đình và xã hội.
Dễ dàng phòng ngừa bệnh do virut Zika
Việt Nam nằm trong vùng lưu hành của muỗi vằn (Aedes spp) – một tác nhân quan trọng của đường lây truyền bệnh do virut Zika. Chính vì vậy, biện pháp phòng ngừa bệnh do virut Zika chủ yếu là áp dụng các biện pháp phòng tránh muỗi đốt, chủ động thực hiện các hoạt động diệt muỗi, diệt lăng quăng.
Để phòng tránh muỗi đốt, mọi người cần ngủ màn ngay cả ban ngày; mặc quần áo dài; sử dụng các loại kem, dung dịch loại xịt để xua muỗi.
Mọi người chủ động thực hiện các biện pháp diệt lăng quăng, không để phát sinh lăng quăng như đậy kín dụng cụ chứa nước sinh hoạt, thả cá vào các dụng cụ chứa nước lớn, thường xuyên súc rửa các dụng cụ chứa nước mỗi tuần 1 lần. Mọi người cần lật úp, che đậy các dụng cụ có khả năng đọng nước; thay nước bình bông/bình hoa; bỏ muối hoặc dầu vào các bát nước kê chân chạn,....
Mỗi gia đình nên trang bị cho mình vợt bắt muỗi, bình xịt muỗi gia dụng; tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch bệnh.
Box
Bệnh do Vi rút Zika gây ra là một bệnh tái xuất hiện và hiện trở thành một vấn đề y tế khẩn cấp trên toàn cầu. Với những biến chứng nguy hiểm của bệnh, mọi người cần tuân thủ nghiêm túc các hướng dẫn của ngành Y tế để tránh hậu quả đáng tiếc xảy ra.
Nguồn: http://yteduphongtphcm.gov.vn